Gluten İntoleransı Nedir? Belirti ve Tedavisi

Gluten, buğday, arpa ve çavdar gibi tahıllarda bulunan bir protein kompleksidir. Genellikle ekmeği esnek ve gevrek yapma özelliğine sahiptir. Gluten intoleransı, bu proteine karşı vücudun anormal tepki gösterdiği bir durumdur. Kişinin sindirim sistemi gluteni doğru bir şekilde işleyemez ve bu durum çeşitli rahatsızlık verici semptomlara yol açar.

Gluten intoleransının belirtileri arasında karın ağrısı, gaz, kabızlık, baş ağrısı ve halsizlik gibi birçok belirti bulunmaktadır. Her ne kadar tedaviye ihtiyaç duyulsa da bu durum genellikle yaşam tarzı değişiklikleri ve diyet düzenlemeleri ile yönetilmektedir.

Gluten İntoleransı Nedir?

Gluten hassasiyeti, ayrıca non-çölyak gluten duyarlılığı olarak da bilinir. Bir bireyin gluten tüketimini takiben çeşitli belirtiler geliştirdiği bir durumdur. Gluten intoleransına sahip kişiler bu proteini sindiremedikleri için çeşitli belirtiler yaşamaktadır. Bunlar arasında mide rahatsızlıkları, yorgunluk, baş ağrısı ve eklem ağrısı gibi belirtiler de bulunur. Her ne kadar ciddi bir sağlık sorunu olmasa da gluten intoleransı olan kişilerin yaşam kalitesi üzerinde önemli bir etkisi vardır. Bu nedenle durumun doğru bir şekilde teşhis edilmesi ve yönetilmesi önemlidir.

Gluten İntoleransı Belirtileri

Gluten alerjisi, sindirim sistemi tarafından gluten adı verilen bir proteinin tolere edilememesi durumunda ortaya çıkan bir rahatsızlıktır. Gluten hassasiyeti, belirli semptomlarla kendini gösterir. İnsanlar gluten intoleransıyla başa çıkmak için genellikle gluten içeren gıdalardan kaçınmak zorundadır.

Gluten intoleransının belirtileri kişiden kişiye değişkenlik gösterebilmektedir. Ancak genellikle bu durum sindirim sistemi belirtileri, sinir sistemi belirtileri ve genel sağlık belirtilerini içerir.

Sindirim sistemi belirtileri şu şekildedir:

  • Gaz
  • Şişkinlik
  • Mide krampları
  • Mide ağrısı
  • İshal
  • Kabızlık

Sinir sistemi belirtileri şu şekildedir:

  • Yorgunluk
  • Baş ağrısı
  • Uykusuzluk
  • Depresyon
  • Panik atak
  • Anksiyete

Genel sağlık belirtileri ise şu şekilde sıralanabilir:

  • Kilo kaybı
  • Eklem ağrıları
  • Kemik ağrıları
  • Kas ağrıları
  • Yorgunluk
  • Demir eksikliği anemisi
  • Halsizlik

Bunlar gluten intoleransının en yaygın belirtileridir.

Gluten İntoleransı Nasıl Teşhis Edilir?

Gluten hassasiyeti, genellikle çölyak hastalığı veya non-çölyak gluten duyarlılığı olarak da adlandırılır. Çölyak hastalığı, genetik bir hastalıktır ve vücudun gluten ile mücadele etme şekli nedeniyle ince bağırsağa zarar verir. Non-çölyak gluten duyarlılığı ise benzer semptomlara neden olabilir ancak çölyak hastalığında olduğu gibi bağırsak hasarı oluşturmaz. Gluten intoleransını teşhis etmek için bir dizi test yapılır. Bu testler:

Kan Testleri: Bu, genellikle çölyak hastalığının teşhisi için ilk adımdır. Kan testleri çölyak hastalığının belirtilerine neden olabilen belirli antikorların varlığını kontrol eder.

Endoskopi: Kan testleri pozitif çıktığında genellikle bir endoskopi yapılır. Bu prosedür sırasında doktor ince bağırsaktan doku örnekleri alır (biyopsi) ve bunları mikroskop altında incelemek için laboratuvara gönderir.

Genetik Testler: Çölyak hastalığının genetik bileşenleri vardır ve genetik testler çölyak hastalığına yatkınlığın belirlenmesine yardımcı olabilmektedir. Bununla birlikte genetik bir yatkınlık olmasına rağmen herkesin çölyak hastalığı geliştireceği anlamına gelmez.

Gluten Tolerans Testi: Non-çölyak gluten duyarlılığı teşhisi koymak daha zordur çünkü kan testleri veya endoskopi genellikle normal sonuç verir. Bu durumda bir gluten tolerans testi yapılabilmektedir. Bu, bir süreliğine gluten içermeyen bir diyet izlemenizi ve daha sonra gluteni tekrar diyetinize eklemenizi içerir. Eğer semptomlarınız diyetinizdeki glutenin varlığı veya yokluğuna bağlı olarak değişiyorsa non-çölyak gluten duyarlılığı olabilir. Fakat doğru bir teşhis için her zaman bir uzmandan destek almak faydalıdır.

Gluten İntoleransı Nedenleri

Gluten intoleransının nedenleri tam olarak bilinmese de genetik, çevresel faktörler ve sindirim sistemi sorunları gibi bir dizi faktörün rol oynadığı düşünülmektedir. Gluten intoleransı nedenleri genel olarak şu şekilde sıralanabilir:

Genetik Faktörler: Gluten intoleransının kesin nedeni bilinmemektedir. Ancak genetik ve çevresel faktörlerin bir kombinasyonunun rol oynayabileceği düşünülmektedir. Ailesinde gluten intoleransı öyküsü olan kişilerin de bu rahatsızlığa sahip olma ihtimali oldukça yüksektir.

Çevresel Faktörler: Bazı araştırmalar çevresel faktörlerin de gluten intoleransı riskini etkileyebileceğini göstermektedir. Bu faktörler arasında beslenme şekli, yaşam tarzı, stres seviyesi ve çeşitli enfeksiyonlar bulunmaktadır.

Sindirim Sistemi Sorunları: İnsanların gluten intoleransı geliştirmesine neden olan bir diğer faktör, sindirim sistemi sorunları olabilmektedir. Özellikle ince bağırsakta hasar veya iltihaplanma glutenin doğru şekilde sindirilmesini zorlaştırması ile bilinir.

Bu nedenlerin yanı sıra farklı rahatsızlıklar da gluten intoleransının ortaya çıkmasına neden olabilmektedir. Fakat nedeni fark etmeksizin bu rahatsızlığa sahip kişilerin sağlıklı bir beslenme planını benimsemesi oldukça önemlidir.

Gluten İntoleransına Sahip Kişiler Nasıl Beslenmelidir?

Gluten intoleransına sahip kişiler genellikle gluten içermeyen bir diyet uygulamalıdır. Diyet, buğday, çavdar ve arpa gibi gluten içeren tahıllar liste dışı bırakılarak hazırlanmalıdır. Ek olarak bu tahıllarla yapılan yiyecekleri de içermemelidir.  Bazı glutensiz besinler şu şekilde sıralanabilir:

  • Mısır
  • Kinoa
  • Pirinç
  • Yulaf
  • Sebze
  • Meyve
  • Et
  • Balık
  • Süt ürünleri

Ancak, birçok işlenmiş gıda ve sos gluten içerebilmektedir. Bu nedenle etiketlere dikkat etmek önemlidir. Ayrıca gluten intoleransı olan kişiler genellikle bir diyetisyenle çalışarak beslenme ihtiyaçlarını karşılayan bir diyet planı oluşturmalıdırlar.

Bonaliva tarafından sunulan gluten içermeyen gıdalar, gluten intoleransı olan kişiler için lezzetli ve güvenilir alternatiflerdir. Siz de ihtiyaç duyduğunuz çeşitli glutensiz gıdalara bonaliva.com üzerinden kolaylıkla ulaşabilirsiniz.